پایگاه اطلاع رسانی اسراء: آیت الله العظمی جوادی آملی در کتاب ارشمند حکمت عبادات در خصوص تبیین فلسفه روزه و پاداش شخص روزه دار اظهار داشتند: در بعضی از روایات آمده است كه روزه بگیرید برای آنكه طراوت، خرمی و شادابی غیر ماه مبارك را از دست بدهید؛ زیرا آنها نشاط كاذب و زودگذر است. وقتی انسان روزه گرفت و به آن دل بست، كم كم به باطن روزه پی می برد. باطن روزه انسان را به لقای حق می كشاند كه خدای سبحان فرمود: «الصّوم لى وأنا أجزى به»[1] روزه مال من است و من شخصاً به آن جزا می دهم. این تعبیر فقط دربارهٴ روزه وارد شده است.
ایشان در بخش دیگری از این کتاب بیان می کنند: این كه خداوند فرمود: روزه مال من است، خصوصیتی را می رساند كه قابل ملاحظه و دقت است؛ گاهی انسان از سحر تا افطار امساك می كند؛ این یك درجه روزه داری است؛ تلاشی است كه حداكثر در قیامت نسوزد یا وارد بهشت بشود؛ بهشتی كه﴿جنّاتٌ تجری منْ تحتها الأنهار﴾[2]؛ اما به آن بهشت كه ﴿فادْخلی فی عبادی ٭ وادْخلی جنّتی﴾[3] راهش نمی دهند. یعنی روزه، ضمن اینكه حكم و ادبی خاص دارد، حكمتی هم دارد كه آن لقا و محبت خداست، این حدیث در انسان شوق ایجاد می كند تا عاشق شود. انسان تا مشتاق نباشد، تلاش نمی كند و تا تلاش نكند، نمی رسد. وقتی روزه مال خدا بود، خدا هم شخصاً جزای روزه دار را بر عهده گرفته است.
معظم له در ادامه درباره تفاوت روزه با دیگر عبادات، تصریح داشتند: از موارد فرق بین روزه و سایر عبادات همین است كه دربارهٴ اعمال دیگر، ملائكه الهی هنگام مرگ به استقبال مؤمنین می آیند كه: ﴿سلامٌ علیكم طبْتم فادْخلوها خالدین﴾[4] درهای بهشت را باز می كنند و می گویند از هر دری كه خواستید بفرمایید. امّا دربارهٴ روزه دار خدای سبحان فرمود: من خودم جزا می دهم. این جزء احكام و آداب روزه نیست؛ لذا نه در سلسله بحثهای واجب و مستحب كه فقه عهده دار آن است آمده و نه در بحثهای آداب روزه؛ بلكه جزو حكمتهای عبادت است كه چگونه انسان به جایی می رسد كه خداوند متعال مستقیماً جزای او را به عهده می گیرد.
آیت الله العظمی جوادی آملی با تاکید بر توجه هر چه بیشتر به حکمت روزه بیان داشتند:: خداوند به كسانی چون اولیای الهی كه روزه های مستحبی می گیرند و سهمیهٴ افطار خود را به یتیم و اسیر و مسكین می دهند، در عین حال كه ﴿جنّاتٍ تجری من تحتها الأنهار﴾[5] در اختیار آنهاست، می فرماید: ﴿فادْخلی فی عبادی ٭ وادْخلی جنّتی﴾ زیرا برای مطلب بالاتری، روزه می گیرند. امّا آنها كه برای ورود به بهشت و برای استفاده از میوه های دلپذیر آن روزه می گیرند تنها نوعی سوداگری دارند.
منبع: کتاب حکمت عبادات اثر حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی
پاورقی:
[1] ـ روضة المتقین، ج 3، ص 225. بعضی كلمه «أجزی» در این روایت را به صیغهٴ مجهول خواندهاند: «الصوم لى وأنا أُجزی به» یعنی روزه برای من است و من پاداش آن هستم! (ر ك: نهایه ابن اثیر، ج 1، ص 270، «جزا»).
[2] ـ سورهٴ آل عمران، آیهٴ 15.
[3] ـ سورهٴ فجر، آیهٴ 29ـ 30.
[4] ـ سورهٴ زمر، آیهٴ 73. راجع به روایات برزخ مراجعه شود به: تفسیر نورالثقلین، ج 4، ص 506 و 507؛ بحار، ج 6، ص 139؛ علم الیقین، ج 2، ص 1060.
[5] ـ سورهٴ بقره، آیهٴ 25.
